Reklama
Gazetka promocyjna Drogerie Natura - Gazetka Drogerie Natura - ważna 01.01 do 31.01.2023
Reklama
Reklama
czasy bizantyjskie, starze- ją się w szalonym tempie, niszczejąc od tworzących się solnych wyprysków. Ko- nieczne było zamontowanie kolejnego systemu — szczel- nej, szklanej bariery, która od tego roku otacza kościół, blokując dopływ wody do wnętrza. Razem ze specjalny- mi pompami umieszczonymi w odwodnieniu, konstrukcja kosztowała miasto ponad 5 milionów euro i — niestety — sprawia wrażenie kolejnego tymczasowego rozwiązania. MOSE KONTRA LAGUNA System MOSE budzi kontro- wersje nie tylko ze względu na koszty, ale także skutki uboczne. Laguna Wenecka to wpisany w 1987 roku na listę światowego dziedzic- twa UNESCO wyjątkowy ekosystem słonych mokra- deł i miejsce życia wielu ga- tunków zwierząt. Przypływy odgrywają tu kluczową rolę — oczyszczają lagunę i za- pewniają częstą wymianę wody, co umożliwia działanie całego układu jako żywego organizmu. Uruchamianie systemu barier nie tylko wy- płukuje osady i zaburza pły- wy wewnątrz laguny, ale na dłuższą metę blokuje także swobodny przepływ wód. — Nie kwestionujemy ko- nieczności ratowania miasta, ochrona Wenecji jest bezdys- kusyjna — podkreśla w wy- wiadzie dla „National Geo- graphic” Andrea D'Alpaos, inżynier środowiskowy i eks- pert od Laguny Weneckiej. — Jeśli jednak MOSE będzie używany zbyt często, mokra- dła po prostu umrą. Naukowcy badający te tere- ny proponują podniesienie granicznego poziomu wody uruchamiającego system o 20-30 cm, by rzadziej zabu- rzać prądy morskie w zbior- niku. Władze miasta staną więc niedługo przed wybo- rem — pozwolić na częściowe zalewanie ulic i placów czy bezpowrotnie zniszczyć eko- system wokół Wenecji. WENECJA STALE SIĘ ZAPADA Nie pomaga również fakt, że miasto zapada się w zastraszającym tempie. W XX wieku Wenecja obniży- ła się o około 15 cm i wciąż jej poziom się obniża w tem- pie około 1,5-3 mm rocznie, w zależności od danego obszaru. Historyczne funda- menty budynków w Wenecji to zatopione w bagnistym dnie drewniane pale, które przez lata pracy konstrukcji opuszczają się coraz głębiej, ale nigdy się nie zatrzymają — warstwa skalna, na której można by oprzeć fundament, jest poza ich zasięgiem. Najbardziej szkodliwe jest jednak pokłosie decyzji wło- skiego rządu — od lat 60. na brzegach laguny umieszcza- no przemysł ciężki, a wodę potrzebną do produkcji wy- pompowano z warstw wo- donośnych, nieodwracalnie zniekształcając teren. Włoscy inżynierowie proponowali kil- kanaście lat temu ponowne wpuszczenie wody w pod- ziemne warstwy, co mogłoby podnieść poziom miasta na- wet o 25 cm. Podobne działa- nia sprawdzono już w Tokio i Tajpeju. Propozycja spotkała się jednak z mieszanym od- biorem środowiska nauko- wego, a rząd odsunął plany na nieokreśloną przyszłość, skupiając się na pracach nad MOSE. CZY ŚWIAT POZWOLI JEJ ZNIKNĄĆ? To kłopoty, z którymi należy się zmierzyć w najbliższym czasie. Równocześnie trze- ba już opracowywać plan na wyzwania, które przyjdą nieco później. Jeśli globalne zanieczyszczanie środowi- ska nagle się nie zmniejszy, już nawet w 2050 roku stały poziom morza wokół miasta wzrośnie o 30 cm. To spo- woduje, że system MOSE będzie bezużyteczny. Georg Umgiesser, który od lat bada model wzrostu poziomu wód w lagunie, podkreśla, że w pewnym momencie ba- riery będą po prostu posta- wione na stałe — a to zabije cały transport, rybołówstwo i ekosystem laguny. Biorąc pod uwagę stopniowe, co- raz szybsze zatapianie się miasta, scenariusz nie jest optymistyczny. Jest kilka opcji obecnego systemu, ale żadnej nie da się szybko zrealizować; pamiętajmy, że funkcjonujące dzisiaj bariery były budowane przeszło ŻYJ ŚWIADOMIE 40 lat. — Nie będzie nowych rozwiązań, które uratują Wenecję, ale dzięki MOSE zyskujemy trochę czasu. — mówi Umgiesser w wypo- wiedzi dla „The Washington Post”. Ile czasu zostało? To za- leży od szybkich działań powstrzymujących zmiany klimatu. Wenecja jest unika- towym miastem, ważnym dla światowej architektury, kultu- ry i sztuki. Utrata światowego dziedzictwa tej klasy jest na razie niewyobrażalna, choć musimy zmierzyć się z tą perspektywą. — Nowe rozwią- zania muszą pojawić się jak najszybciej — podkreśla Fabio Carrera, profesor politech- niki w Massachusetts w wy- powiedzi dla BBC. Nie traci jednak optymizmu. — Myślę, że świat nie pozwoli Wenecji zniknąć. tekst i zdjęcia: Aleksander Tylman POCZTÓWKI Z WENECJI Wenecja to wyjątkowe miasto — stajemy jednak przed wizją utracenia jej bezpowrotnie. Nawet jeśli uda się uratować część struktur, za kilkanaście lat na zawsze pożegnamy wie- le znanych nam widoków. Pe- symiści uważają, że do końca wieku zniknie ono pod wodą. Zapraszamy więc do cyklu artykułów, korespondencji z Wenecji, które pomogą nam ocalić od zapomnienia, a tak- że poznać od nowa miasto do- żów — jedyne takie miejsce na świecie. NATURA | styczeń 2023 31