Reklama
Gazetka promocyjna Drogerie Natura - Gazetka Drogerie Natura - ważna 01.02 do 28.02.2023
Reklama
Reklama
TEMAT MIESIĄCA zawartość jest kilkanaście razy większa niż w marchwi), witaminy E i K, koenzym Q, sterole. Wiele z nich wykazuje silne działanie antyoksydacyjne, polegające na zwalczaniu wolnych rodników (reaktywnych form tlenu), odpowiedzialnych za starzenie się organizmu oraz procesy nowotworowe. Teoretycznie więc spożycie oleju palmowego może być nawet korzystne dla zdrowia pod warunkiem, że jest on przyjmowany w małej ilości i maksymalnie naturalnej postaci, niepoddanej utwardzaniu. W praktyce, ze względu na masową skalę jego zastosowania w produktach spożywczych i relatywnie niską świadomość konsumencką, wiele osób spożywa olej palmowy w nadmiarze i w formie, która jest daleka od zaleceń lekarzy, naukowców i dietetyków. OLEJ PALMOWY A KWESTIA LASÓW TROPIKALNYCH Problemem, na który zwraca się coraz baczniejszą uwagę, jest sposób pozyskiwania oleju palmowego, jakże destrukcyjny dla środowiska naturalnego. Organizacja WWF podaje, że roczna światowa produkcja tego wyrobu to aż 66 milionów ton. Z tego 85 procent pochodzi z upraw w Indonezji i Malezji. Oprócz tego surowiec ten pozyskiwany jest też na znaczną skalę w Tajlandii, Kolumbii, Ekwadorze i Nigerii. Zakładanie plantacji palm oleistych jest główną przyczyną wycinki lasów w Azji Południowo-Wschodniej. Mimo wysokiej wydajności z hektara, skala wykorzystania tego oleju na całym świecie jest tak duża, że niezbędne jest nieustanne pozyskiwanie nowych areałów pod uprawy. Według Palm Oil Watch International (POWI), jeszcze w 1984 roku plantacje zajmowały łącznie 1,5 tys. kilometrów kwadratowych, a dziś jest to już 150 tysięcy. Aby lepiej zobrazować skalę zjawiska można dodać, że to obszar odpowiadający połowie powierzchni całej Polski. I wydaje się, że problem będzie narastać, produkcja olejów roślinnych jest bowiem najbardziej dynamicznie rozwijającą się gałęzią rolnictwa w skali całego globu. Co najważniejsze, około 50 procent upraw zajmuje tereny, na których wcześniej znajdowały się niezwykle cenne tropikalne lasy deszczowe. Efekty tego są niezwykle złożone. Jednym z nich jest zwiększone zanieczyszczenie powietrza. Jeden hektar lasu deszczowego pochłania bowiem dziesięć razy więcej dwutlenku węgla, niż taki sam obszar zalesiony palmą oleistą. Gazy cieplarniane powstają też w czasie wypalania lasów oraz torfowisk, co więcej – tereny te, z racji wysuszenia, są znacznie bardziej podatne na pożary, co powoduje kolejne skażenia. Palm Oil Watch International powołuje się na przeprowadzone w 2007 roku badania naukowców z Leicester University, z których wynika, że produkcja tylko 1 tony oleju palmowego przekłada się na emisję do atmosfery od 15 do 70 ton dwutlenku węgla. Konsekwencją wycinki i wypalania lasów tropikalnych jest też oczywiście utrata bioróżnorodności i likwidacja unikatowych ekosystemów roślinno-zwierzęcych, niespotykanych nigdzie indziej na świecie. Wśród gatunków zagrożonych z tego powodu wymieniane są między innymi: tygrys sumatrzański, pantera mglista, kotek cętkowany i kusy, nosorożec sumatrzański i słoń z Borneo. Przede wszystkim jednak mówi się o orangutanach, a więc małpach blisko spokrewnionych z człowiekiem. Z szacunków przywoływanych przez POWI wynika, że uprawa palmy olejowej każdego roku przyczynia się do śmierci około 5 tysięcy osobników. W praktyce przekłada się to na zmniejszenie populacji orangutanów na Borneo o 50 procent w ciągu ostatnich 60 lat, a na Sumatrze – o 80 procent w perspektywie 75 lat. Ekolodzy podkreślają, że zwierzęta te giną nie tylko na skutek utraty naturalnych warunków bytowania, ale też okrutnych praktyk pracowników plantacji (bicie deskami i metalowymi prętami, podpalanie, grzebanie żywcem). Organizacje ekologiczne zwracają też uwagę na skutki społeczne. Plantacje często bowiem zakładane są bez poszanowania praw własności lokalnej ludności, przy licznych nadużyciach ze strony aparatu urzędniczego i brutalnym wsparciu wojska. Według POWI notowane są przypadki terroru, tortur, nielegalnych aresztowań, a nawet zabójstw. Aby zwrócić uwagę na tego typu skutki masowej produkcji, Palm Oil Watch International zaproponowała, by 1 lutego każdego roku był Międzynarodowym Dniem bez Oleju Palmowego. Należy podkreślić, że organizacje z całego świata, wchodzące w skład tej koalicji, na co dzień wzywają do zmniejszenia spożycia olejów w ogóle, Pokochaj siebie z a palmowego w szczególności, postulując zastępowanie go olejem rzepakowym czy oliwą z oliwek. Co ciekawe, znana organizacja WWF ogłosiła, że Dnia bez Oleju Palmowego nie będzie świętować, nie przychyla się też do postulatu bojkotowania tego produktu. W oficjalnym stanowisku ekolodzy podkreślają, że zamiana jednego oleju na inny nie rozwiąże problemów, a jedynie doprowadzi do ich relokacji w inne rejony świata, powodując w kolejnych miejscach wzrost emisji gazów cieplarnianych, potęgując zagrożenie dla następnych gatunków zwierząt i roślin. Przykładowo, zwiększenie produkcji oleju sojowego doprowadziłoby do katastrofalnych skutków w Amazonii, która i tak cierpi już dziś na skutek intensywnej wycinki lasów tropikalnych. Zdaniem WWF lepszym rozwiązaniem jest ucywilizowanie procesów produkcji, w tym położenie akcentu na certyfikację oleju palmowego pochodzącego ze zrównoważonych źródeł. Należy też dążyć do generalnego obniżenia konsumpcji wszystkich olejów, zarówno roślinnych, jak i zwierzęcych. Wbrew pozorom nie wymaga to od konsumentów wielkich wyrzeczeń. Wystarczy wyeliminować z diety to, co i tak uchodzi za szkodliwe, a więc produkty wysokoprzetworzone, przekąski, słodycze, mrożonki, zastępując wyroby gotowe świeżymi. W globalnej perspektywie może się to okazać działaniem niezwykle korzystnym i dla zdrowia człowieka, i dla kondycji planety. Piotr Brzózka Dostępne wyłącznie w drogeriach 20 NATURA | luty 2023 i na www.drogerienatura.pl NATURA | luty 2023 21